Niektóre z przebarwień wymagają szczegółowej diagnostyki, choć z reguły ich obecność to po prostu niegroźny defekt estetyczny. Zazwyczaj występują one w postaci ciemnych plamek o zróżnicowanym wyglądzie. W dzisiejszym artykule przybliżymy Ci temat przebarwień, dowiesz się jak powstają oraz jakie są ich rodzaje. To niezbędna wiedza, aby zacząć z nimi skuteczną walkę. Koniecznie zostań z Nami!
1. Mechanizm powstawania przebarwień
Przebarwienia to znamiona barwnikowe posiadające w sobie nierównomiernie nagromadzony pigment- melaninę. Melanina jest wytwarzana przez wyspecjalizowane komórki zwane melanocytami, które znajdują się w podstawnej warstwie naskórka. Proces wytwarzania melaniny nazywany jest melanogenezą, za którego przebieg odpowiedzialny jest kluczowy enzym- tyrozynaza. Przyśpieszenie bądź zaburzenie tego procesu może skutkować powstaniem przebarwień.
2. Czynniki pobudzające proces melanogenezy (podział przebarwień ze względu na przyczynę)
Ekspozycja na słońce (przebarwienia posłoneczne)
Organizm wytwarza więcej melaniny, aby chronić skórę przed długotrwałą ekspozycją na słońce. Może to skutkować powstawaniem przebarwień zwanych plamami starczymi, wątrobowymi bądź soczewicowatymi. Plamy soczewicowate dzieli się na słoneczne (przyczyną ich powstawania jest nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV) oraz starcze (przyczyną jest proces starzenia się skóry). Plamy starcze pojawiają się zazwyczaj po 40 roku życia, są trwałe i nie znikają. Pojawiają się dopiero po wielu latach od ekspozycji na słońce, u osób które w młodości dużo na nim przebywały. Plamy słoneczne z reguły znikają bądź bledną po jakimś czasie. Lokalizacja plam soczewicowatych to zazwyczaj okolice twarzy, dłonie lub dowolne obszary nadmiernie eksponowane na słońce. Za powstawanie przebarwień posłonecznych najbardziej odpowiedzialne jest promieniowanie UVA, choć promieniowanie UVB nie pozostaje bez winy, ponieważ to ono aktywuje proces melanogenezy.
Stany zapalne skóry (przebarwienia pozapalne)
Przebarwienia mogą powstawać w wyniku przebytego stanu zapalnego skóry. Przyczyną może być trądzik, egzema, toczeń lub uraz skóry. Osoby o ciemniejszej karnacji są bardziej narażone na powstawanie przebarwień pozapalnych. Mogą występować one w dowolnej lokalizacji na ciele.
Przyczyny hormonalne (przebarwienia hormonalne)
Zmiany hormonalne w trakcie ciąży, menopauzy, stosowania doustnej antykoncepcji bądź hormonalnej terapii zastępczej powodują powstanie przebarwień zwanych ostudą (łac. melasma). Na powstawanie melasmy wpływ mają także czynniki genetyczne oraz w dużej mierze promieniowanie UV. Ostuda może być także wywołana przez problemy endokrynologiczne (problemy z tarczycą, jajnikami). Melasma występuje w postaci brązowych plam, często na policzkach, czole, nosie, brodzie bądź pod oczami.
Stosowane leki, zioła, suplementy diety, kosmetyki (przebarwienia polekowe)
Obecność substancji fotouczulających występujących w wielu lekach, ziołach, suplementach diety oraz kosmetykach w interakcji z promieniowaniem UV może wywołać reakcje fototoksyczną, która może utrwalić się na skórze w postaci trwałych przebarwień.
Genetyka (przebarwienia o podłożu genetycznym)
Tendencje do przebarwień mogą być uwarunkowane genetyką. Do przebarwień o podłożu genetycznym zaliczamy m.in. piegi.
Niektóre choroby (przebarwienia chorobowe)
Niektóre schorzenia ogólnoustrojowe mogą powodować przebarwienia. Do takich chorób zaliczamy m.in. chorobę Addisona lub hemochromatozę. Przebarwienia chorobowe mogą być także spowodowane np. przez problemy z wątrobą.
Inne bodźce (przebarwienia wtórne)
Pojawiają się na skutek działania czynników zewnętrznych. Zalicza się do nich m.in. przebarwienia powstałe w wyniku działania jakiejś substancji chemicznej bądź w przypadku bodźca cieplnego (długotrwałe nagrzewanie skóry) lub bodźca mechanicznego.
3. Podział przebarwień ze względu na głębokość
Przebarwienia możemy także podzielić ze względu na głębokość ich powstawania, wyróżniamy przebarwienia:
Naskórkowe (epidermalne)– najpłytsze, znajdują się w naskórku. Z tego powodu są też najłatwiejsze do usunięcia. Najczęściej przyjmują kolor brązowy lub czarny. Zaliczamy do nich piegi, melasmę oraz plamy soczewicowate.
Skórne (dermalne)– lokalizują się głównie w skórze właściwej. Najczęściej przybierają barwę niebiesko- szarą bądź niebieską (w takim przypadku znajdują się głęboko w skórze właściwej i mogą być ciężkie do usunięcia)
Mieszane (epidermalno-dermalne)– występują zarówno w naskórku jak i skórze właściwej. Są to przebarwienia najcięższe do usunięcia.
Głębokość przebarwień można ocenić po ich kolorze, choć ta metoda nie zawsze się sprawdza. Generalnie, przyjmuje się, że im mniejsza intensywność koloru przebarwienia, tym leży ono głębiej.
